آموزش راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز به ۲ روش
در این مطلب راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز را به شما آموزش خواهیم داد. حتماً بسیاری از شما دستگاه‌هایی دارید که روی آن الکتروموتورهای سه فاز بسته شده است، از انواع موتورهای بالابر ساختمانی گرفته تا موتور بتونیر یا حتی موتور پمپ‌های آب خانگی و غیره. گاهی اوقات ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که دسترسی به برق تک فاز ممکن نباشد. در این صورت چه باید کرد؟ آیا راهی برای راه‌اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز وجود دارد یا باید چاره دیگری اندیشیده شود؟ ما در ادامه به این سؤالات پاسخ خواهیم داد. اما در کل باید گفت بله، راه‌اندازی موتور سه فاز به‌صورت تک فاز شدنی است اما یک راهکار دائمی نیست و نباید همیشه این کار را انجام دهید، دلایل آن را در ادامه خواهیم گفت و اطلاعات کاملی در اختیار شما قرار خواهیم داد.
راه‌اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز به دو روش
راه انراه‌اندازی موتور سه‌فاز در شبکه تک‌فاز به دو طریق یا دو روش ممکن است، یک روش با استفاده از یک قطعه خازن و دیگری به‌وسیله اینورتر؛ برای اینکه بهتر به‌خاطر بسپارید دوباره در زیر هرکدام را نام‌برده و تک‌به‌تک توضیح خواهیم داد:
راه‌اندازی موتور سه‌فاز با تک‌فاز به‌وسیله اینورتر تک‌فاز به سه‌فاز
راه‌اندازی موتورهای سه‌فاز با برق تک‌فاز به‌وسیله خازن
روش اول
راه‌اندازی موتورهای سه فاز با برق تک فاز به‌وسیله خازن
نکاتی که درباره این روش باید بدانید این است که صرفاً از آن در مواقعی استفاده می‌شود که دسترسی به برق سه‌فاز وجود ندارد. طبیعتاً اگر وجود داشت شما هم الان در حال خواندن این مطلب نبودید و نیازی به امتحان کردن این روش وجود نداشت.
یکی دیگر از مواردی که می‌توان به این روش استناد کرد زمانی است که می‌خواهید یک الکتروموتور سه‌فاز را تست کنید، اما برای تست، برق سه‌فاز ندارید، در این حالت به دلیل اینکه برای چند لحظه می‌خواهید تست را انجام دهید می‌توان، از برق تک‌فاز بهره برد.
الکتروموتورها دو مدل سیم‌بندی دارند:
سیم‌بندی مثلثی
سیم‌بندی ستاره‌ای
درصورتی‌که سیم‌بندی الکتروموتور مثلثی باشد و ولتاژی معادل ۲۳۰ ولت داشته باشد، راه‌اندازی موتور سه‌فاز با برق تک‌فاز آسان‌تر است، هرچند در سیم‌بندی مدل ستاره‌ای نیز این امکان وجود دارد اما به دلیل اینکه ولتاژ تغذیه موتور تک‌فاز پایین است، سرعت موتور خیلی کاهش می‌یابد.
این نکته مهم را فراموش نکنید!
شاید توضیح این نکته در قالب یک مثال خیلی بهتر باشد. فرض کنید بازیکنی مثل کریستیانو رونالدو با یک توپ چهل‌تکه شوت بزند، قدرت و سرعت توپ چقدر است؟ بر اساس برآوردها میانگین سرعت شوت‌های رونالدو ۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت است! رقم شگفت انگیزی است، حالا اگر قرار باشد یک فرد آماتور یا یک نوجوان با این توپ شوت بزند سرعت شوت چقدر کاهش خواهد یافت؟
مشخص نیست ولی قطعاً رقمی کمتر از ۷۰ کیلومتر بر ساعت است؛ بنابراین رابطه نیرو با سرعت یک رابطه متقابل است. پس اگر شما قصد راه‌اندازی موتور سه‌فاز با برق تک‌فاز را دارید، در واقع دارید یک‌سوم نیرو وارد می‌کنید، پس انتظار نداشته باشید موتور سه‌فاز تمام سرعت و توان خود را به نمایش بگذارد.
به همین دلیل توان الکتروموتور شما به یک‌سوم کاهش پیدا خواهد کرد و چیزی در حدود ۳۰ درصد از گشتاور خود را از دست خواهد داد.
آموزش راه‌اندازی موتور سه‌فاز به‌صورت تک‌فاز با خازن
روتور الکتروموتور برای گردش نیاز به اختلاف فاز دارد، پس اولین نکته برای این کار ایجاد اختلاف فاز در تغذیه سیم‌پیچی استاتور است. برای این کار از چه چیزی باید استفاده کنیم؟ خازن.
پیش‌ازاین اشاره کردیم که مدل سیم‌بندی الکتروموتورها به دو صورت است، یکی سیم‌بندی مثلثی و دیگری ستاره‌ای. کافی است در هر یک از مدل‌ها مطابق شکل زیر یک خازن اضافه کنیم.
اما یک نکته مهم در انجام این کار وجود دارد. به‌هیچ‌وجه خازن نباید به‌صورت موازی با برق تک‌فاز نصب شود. کاری که شما باید انجام دهید این است که یک طرف خازن را اتصالی که تغذیه دارد وصل کنید و طرف دیگر را به قسمتی که تغذیه نمی‌شود.
خازن موردنیاز برای راه‌اندازی موتور سه‌فاز در شبکه تک‌فاز
بهترین خازن برای این کار خازن‌های روغنی است، ظرفیت خازن را هم می‌توانید بر اساس توان موتور محاسبه کنید که تقریباً برای هر اسب بخار چیزی معادل ۵۰ میکرو فاراد باید به ظرفیت خازن اضافه شود.
روش دوم
راه‌اندازی موتور سه‌فاز با برق تک‌فاز با اینورتر
دستگاه‌هایی به نام اینورتر وجود دارد که می‌تواند برق تک‌فاز ۲۲۰ ولت شهری را گرفته و آن را به برق سه‌فاز ۲۲۰ ولت تبدیل کند. در این روش شما نیازی نیست کار خاصی انجام دهید، فقط کافی است برق تک‌فاز را به ورودی اینورتر وصل کنید تا برق خروجی سه‌فاز را دریافت کنید. در شکل زیر می‌توانید این فرایند را مشاهده کنید.