انواع سیم کشی ساختمان

اجرای انواع سیم کشی ساختمان معمولاً به دو صورت کلی توکار و روکار انجام می شود.

سیم کشی توکار

در سیم کشی توکار هم می توان از سیم های مخصوص و مجهز به چند لایه عایق، به طور مستقیم در زیر گچ استفاده کرد (سیم های زیر گچی) و هم می توان لوله های خرطومی و PVC مخصوصی را در زیر گچ کار گذاشت و به کمک فنر مخصوص سیم کشی، سیم های برق را درون آن ها کار گذاشت.

سیم کشی روکار

در سیم کشی روکار نیز هم می توان سیم ها را به طور مستقیم و هم می توان از داخل لوله عبور داد و با بست های مخصوص مهار نمود. عمده مدارهای الکتریکی در ساختمان از اتصال پریزها، کلیدها و لامپ ها به یکدیگر و به منابع تغذیه، شکل می گیرند.

در اجرای سیم کشی ساختمان ، نوع، کاربرد و ماهیت دیوارها و نحوه دسترسی به سیم ها و تنش های مکانیکی در حین نصب با بهره برداری بسیار مهم است.

در ساختمان های مسکونی به دلیل رفت و آمد افراد غیرمتخصص سیم ها در دسترس نیستند و از لوله ها و یا داکت ها عبور داده می شوند، البته باید توجه کرد که زمان اجرای سیم کشی ساختمان، در مرحله نازک کاری است و نباید دقیقا بعد از لوله کشی برق، اجرا شود، زیرا امکان دارد در زمان پوشش، لوله های توکار آسیب دیده و پیمانکار برق متوجه نشده باشد. بنابراین تعویض سیم در آینده امکان پذیر نخواهد بود.

نقشه مدار الکتریکی

انواع نقشه برق معمولاً به دو صورت ترسیم می شود: شمای حقیقی و شمای فنی مدار. در این نقشه اتصال کلیه سیم های رابط به کلیدها و اجزاء مدار نشان داده می شود. شمای فنی یا نقشه سیم کشی، یک نقشه ساده تک خطی است که تعداد مسیرها و لوله ها و تعداد سیم های درون لوله و اجزاء مدار را نشان می دهد.

اینورتر LS چیست؟

سیم کشی مدار روشنایی و پریز ساختمان

اولین مرحله در سیم کشی، انتخاب نوع، سطح مقطع و رنگ بندی کابل و سیم است. بر اساس نقشه تأیید شده نظام مهندسی و با توجه به جداول مربوطه سیم و کابل انتخاب می شود.
برای سیم کشی روشنایی و پریز سیم نول و هادی حفاظتی هر خط باید به طور مجزا اجرا شود و استفاده از یک نول و هادی حفاظتی مشترک برای مدارهای مختلف مجاز نخواهد بود. بنابراین برای سیم کشی تک فاز باید سه رشته سیم (فاز، نول و هادی حفاظتی) استفاده شود.
تمامی سیم هایی که در داخل لوله های برق قرار می گیرد باید روکش دار، یک تکه و بدون زنگ زدگی باشد و رنگ بندی آنها نیز رعایت شود.
تمامی مدارهای نهایی روشنایی و پریز، برای اتصال به بدنه هادی چراغ ها یا کنتاکت حفاظتی پریزها (بر حسب مورد) باید شامل هادی حفاظتی باشد.
حداقل سطح مقطع برای پریز ۲٫۵ میلی مترمربع و برای روشنایی ۱٫۵ میلی متر مربع باشد.
هنگام نصب یا کشیدن سیم ها به داخل لوله ها، بهتر است تنش و کشش بر هادی ها وارد شود و نه بر پوشش آنها.
در سیم کشی ها باید تا مقطع ۱۰ میلی متر مربع از سیم های مسی نوع تک مفتولی با عایق بندی پی وی سی استفاده شود، و از این مقطع به بالا سیم ها می توانند چند مفتولی باشند. استفاده از سیم های افشان در مواردی که انجام بعضی از قسمت های سیم کشی به طور استثنایی مشکل باشد، مجاز خواهد بود. در صورت استفاده از سیم های افشان، سر سیم (وایرشو) زدن الزامی است.
طبق مقررات ملی ساختمان، حداکثر تعداد نقاط روشنایی که هر مدار روشنایی مجاز است تغذیه کند، ۱۲ نقطه است.

مدارهای مختص تغذیه چراغ و نقاط روشنایی، نباید پریز یا وسایل دیگر (به جز یک یا دو فن تهویه و موتور کوچک با مجموع توان زیر ۱۰۰ وات) را تغذیه کند.

سیم کشی پریزهای برق ساختمان

به طور معمول برای سیم کشی پریزها از دو نوع سیستم شعاعی و حلقوی (رینگ) استفاده می شود.

سیستم سیم کشی پریز به صورت شعاعی

در این نوع سیستم هادی های برق دار فاز و نول و هادی حفاظتی ارت به ترتیب وارد پریز اول و از پریز اول به پریز دوم و به همین ترتیب الی آخر متصل خواهند شد. در این روش نباید از یک پریز بیش از یک مسیر خروجی دریافت کرد.

سیستم سیم کشی پریز به صورت حلقوی

در صورتی که در سیم کشی شعاعی، انتهای هادی ترمینال پریز آخر را مجدد به ابتدای آن و در نتیجه به فیوز اتصال دهند، سیم بندی حلقوی ایجاد می شود.

در این حالت مسیر الکتریکی، کاهش (مسیر سیم افزایش)، ظرفیت جریان دهی سیم کشی، افزایش و امکان قطعی مدار به نصف کاهش خواهد یافت.
مدار سیم کشی روشنایی با استفاده از کلید تبدیل و کلید صلیبی

سیم کشی کلید تبدیل در راه پله

سایز سیم های مورد استفاده در ساختمان

حداقل سطح مقطع هادی های مدار در ساختمان به شرح زیر است:

سطح مقطع هادی مسی برای سیستم نیرو از جمله سیستم تغذیه اعلام حریق، کولر، فن کویل و آیفون، ۱/۵ میلی متر مربع است.
سطح مقطع هادی مسی برای سیستم روشنایی، ۱/۵ میلی متر مربع است.
سطح مقطع هادی مسی برای پریز ها، ۲/۵ میلی متر مربع است.
سطح مقطع هادی مسی برای سیستم کنترل نیرو (داخل تابلو)، ۱ میلی متر مربع است.
سطح مقطع هادی مسی برای سیستم ارسال علائم و سایر مدارهای کنترل، ۰/۵ میلی متر مربع است.
تخلف در سیم کشی روشنایی و پریز

خط پریز و روشنایی به صورت مشترک

در این حالت اکثراً از سیم با سطح مقطع ۲٫۵ برای تغذیه پریز و روشنایی به صورت مشترک استفاده می شود. این تخلف بیشتر در خطوط آشپزخانه، سرویس بهداشتی، حمام و یا پریزهای هم سطح روشنایی اتفاق می افتد.

نحوه شناسایی خطر پریز و روشنایی مشترک

ابتدا لامپ ها را روشن کنید و در پریزها یک وسیله مانند لامپ، سشوار و غیره قرار دهید. در صورت قطع کلید مینیاتوری مربوط به روشنایی یا پریز، تمام آن خط بی برق می شود. به عبارت دیگر همزمان مصرف کننده پریز و چراغ خاموش می شود.

هادی حفاظتی و نول مشترک

در این حالت اکثراً دو سیم با سطح مقطع ۲٫۵ برای سیم نول و هادی حفاظتی و دو عدد فاز کشیده می شود و یکی از فازها برای خط روشنایی و فاز دیگر برای خط پریز در نظر گرفته می شود. استفاده از یک نول مشترک برای مدارهای با حفاظت مستقل ممنوع است. استفاده از ارت مشترک بهتر است اجرا نشود، ولی اجرای ارت مشترک ممنوعیت ندارد.

نحوه شناسایی استفاده از نول مشترک

در صورتی که در لوله های تابلوی واحد (تابلوی مینیاتوری) ۴ یا ۵ رشته سیم وجود داشته باشد به احتمال زیاد در حالت اول از نول و هادی حفاظتی مشترک و در حالت دوم از نول مشترک استفاده شده است. توجه شود برای مشخص نشدن این عیب امکان دارد از سیم نول انشعابی جهت سیم نول دیگر گرفته شود تا در تابلو مشخص نباشد. در این حالت حتما باید سیم را کشید تا در صورت اتصالی، باز شود.

اینورتر اینوت چیست؟

نحوه شناسایی نول کمکی

در صورتی که سطح مقطع سیم در مکان نصب چراغ به عنوان مثال ۲٫۵ میلی متر مربع باشد و سطح مقطع فاز آن ۱٫۵ میلی متر مربع باشد. احتمالاً از نول پریز استفاده شده است.

نول کمکی

در کناف از نول کمکی پریز استفاده می کنند. در این حالت نول پریز را به روشنایی وصل می کنند.

سیم کشی رایزر های ساختمان

ابتدا یک هادی برای تغذیه هر واحد مسکونی از تابلوی اصلی برق وارد رایزر می شود. سپس هادی از رایزر به سمت واحد مربوطه کشیده می شود. سیم کشی رایزرها در ساختمان های مسکونی گروه الف و ب درون لوله یا سینی کابل صورت می پذیرد. ولی در هر دو صورت باید موارد زیر رعایت شود.

مدارهای مختلف الکتریکی حامل ولتاژهای متفاوت باید از لوله های جداگانه عبور کند. بنابراین هادی های قسمت جریان ضعیف (آنتن، تلفن، آیفون) باید از قسمت تغذیه برق ساختمان مجزا باشد.
در صورتی که ولتاژ کابل های موازی متفاوت باشد؛ حداقل فاصله بین دو کابل مجاور باید ۳۰ سانتی متر باشد. بدیهی است کابل های هم ولتاژ باید در یک گروه نصب گردیده و حداقل فاصله فوق الذکر برای گروه های متفاوت رعایت شود.
حداقل فاصله بین کابل های هم ولتاژ باید به اندازه قطر کابل ضخیم تر مجاور در نظر گرفته شود. فاصله میان دو مدار که دارای کابل های تک رشته ای هستند، باید نزدیک به دو برابر فاصله های محور- محور کابل های تکی در یک مدار باشد.
ترتیب فازها در یک مدار بسیار مهم است. بسته به شمار مدارهای سه فاز، تناسب فازهای پشت سر هم به روال آینه ای زیر پیشنهاد می گردد. RST TSR RST TSR
هادی ها باید یک تکه بوده و از انشعاب دو راهی یا هر اتصال وسط خط خودداری شود. لذا توصیه می شود که هادی های ورودی واحدها قبل از اتصال شینه یک دور و نیم دور خودش تابیده شود که حالت رزرو داشته باشد.
در موقع نصب یا کشیدن کابل بهتر است تنش و کشش بر روی هادی ها وارد شود و نه بر پوشش خارجی آن.
برای خواباندن کابل ها باید از میزان درجه حرارتی که کابل باید تحت آن کشیده شود اطمینان حاصل نمود و میزان درجه حرارت بر حسب جدول مربوطه هر کابل رعایت شود. به عنوان مثال کابل نوع پلاستیکی (P.V.C) نباید در زمستان که درجه حرارت کمتر از صفر درجه سانتی گراد است کشیده شود. بنابراین می توان از قبل قرقره کابل را برای مدت حداقل ۷۲ ساعت در اتاق یا انباری که دمای آن از ۲۰ درجه سلسیوس کمتر نباشد قرار داد و با استفاده از وسایل مخصوص گرم کردن کابل، آن را گرم نمود و فوراً کابل کشی را انجام داد. بدیهی است که پس از نصب کابل، درجه حرارت محیط می تواند به ۳۰- درجه سانتیگراد هم برسد بدون آنکه به کابل صدمه ای بزند.

مواردی که در رابطه با کابل ها باید ملاحظه شود:

کابل های درون جعبه کشش با سیم مهار یا مشابه آن محکم می شوند تا بتواند نیروی کشش را تحمل کند.
هنگام نصب کابل ها بر روی سینی کابل، کابل ها باید در نزدیکی محل تغییر جهت، سه راهی یا چهارراهی یا انتهای هر مسیر افقی یا قائم در فواصل مناسب به سینی ها محکم شود.
در مواردی که کابل از داخل تجهیزات یا تأسیسات فلزی عبور می نماید، محفظه های عبور کابل باید دارای انحناهای لازم با بوشن های مناسب باشد تا از ایجاد خراشیدگی در کابل جلوگیری به عمل آید.
همۀ خم های کابل باید به نحوی انجام شود که هیچ نوع آسیبی به کابل وارد نشود به استثنای مواردی که در مقررات مربوط به کابل به نحوی دیگر ذکر شده باشد. هنگام نصب کابل، برای تأسیسات نصب ثابت شعاع خمش کابل ها نباید از مقادیر جدول زیر کمتر باشد.

سیم کشی سرمایش ساختمان

سیستم های سرمایش و گرمایش رایج در ساختمان که نیاز به برق رسانی دارند، عبارتند از:

فن ها و پنکه ها
کولر آبی
ایرواشوها
کولر گازی و اسپلیت
مولتی اسپلیت یا اسپلیت های VRF
داکت اسپلیت یا اسپلیت کانالی
فن کویل زمینی، دیواری، فن کویل کاستی، فن کویل کاستی داکت
چیلر جذبی و تراکمی
زنت

مشاهده اینورتر پرتو صنعت

سیم کشی کولر آبی

متداولترین نوع اجرا در سیستم های تبخیری، کولرهای آبی هستند. معمولاً کولرهای آبی مسکونی و صنعتی از تبخیر مستقیم استفاده می کنند. در این روش، از تابلوی مینیاتوری واحد تا کلید ورود کولر آبی سه رشته سیم با سطح مقطع ۲٫۵ میلی متر مربع کشیده می شود و از کلید کولر تا کولر هر واحد یک کابل ۵×۲٫۵ استفاده شود. کابل ۵ رشته شامل دور تند، دور کند، پمپ، نول و حفاظت است. در بسیاری از مواقع به اشتباه برای کولر کابل ۴×۲٫۵ کشیده می شود. در این حالت هادی حفاظتی کشیده نشده است که خلاف مقررات ملی ساختمان است. جهت رفع این مشکل اصولی ترین روش، تغییر کابل است که در برخی موارد امکان پذیر نیست. در این حالت دو روش زیر پیشنهاد می شود:۱- بدنه کولرها به هم وصل و هادی حفاظتی آخرین بدنه به شینه زمین تابلو آسانسور وصل می شود. عیب این روش این است که اگر کولر یکی از واحدها به هر دلیلی از مدار خارج شود (تعمیر یا جابه جایی)، سیستم اتصال زمین مابقی کولرها قطع می شود. ۲-یک تابلو در پشت بام قرار داده و شینه اتصال زمین در آن نصب و تمام اتصالات بدنه به آن متصل می شود. سپس از شینه مذکور یک سیم به شینه اتصال زمین تابلو آسانسور کشیده می شود.

بدنه کولرها به هم وصل و هادی حفاظتی آخرین بدنه به شینه زمین تابلو آسانسور وصل می شود. عیب این روش این است که اگر کولر یکی از واحدها به هر دلیلی از مدار خارج شود (تعمیر یا جابه جایی)، سیستم اتصال زمین مابقی کولرها قطع می شود.
یک تابلو در پشت بام قرار داده و شینه اتصال زمین در آن نصب و تمام اتصالات بدنه به آن متصل می شود. سپس از شینه مذکور یک سیم به شینه اتصال زمین تابلو آسانسور کشیده می شود.